CEZANIN ERTELENMESİ
Cezanın ertelenmesi suç işleyen kişi hakkında hükmolunan cezanın kanunun aradığı bazı şartların yerine gelmesi durumunda, infazının belirli bir süre ertelenmesi, ertelenen süre içinde kişinin herhangi bir suç işlememesi durumunda da cezanın infaz edilmiş sayılacağı anlamına gelmektedir.
Cezanın ertelenmesi kanun koyucu tarafından suç işleyen kişilere tanınmış olan lehe bir haktır. Kanun koyucu suç işleyen kişileri topluma kazandırma adına, kişinin cezaevine girişini bir süre ertelemektedir. Kişi erteleme süresi içinde suç işlemez ve yükümlülüklere uygun davranırsa cezaevine girmekten kurtulmaktadır.
1-Cezanın Ertelenmesi Şartları Nelerdir?
Suç işleyen kişiler hakkında cezanın ertelenmesi müessesesi her zaman ve her koşulda mümkün olmamaktadır. Cezanın ertelenmesi müessesesini düzenleyen Türk Ceza Kanunu’nun 51. Maddesi uyarınca cezanın ertelenmesi şartları şunlardır:
a.İki Yıl veya Daha Az Süreyle Hapis Cezası Almış Olmak:
Suç işleyen kişinin cezasının ertelenmesi için, kişiye verilen sonuç cezanın 2 yıl veya 2 yılın altında olması gerekmektedir. ‘’18 yaş altı çocuklarda ve 65 yaşını bitirmiş kişilerde sonuç ceza 3 yıl ve 3 yılın altı ‘’ olursa bu durumdaki kişilerin de cezası ertelenebilir.
Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen her suçta cezanın ertelenmesi hükümleri uygulanmamaktadır. Çünkü Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen her suçun cezası 2 yıl veya 2 yılın altında değildir. Sadece bazı suçların cezası 2 yılın altında kalmaktadır. Örneğin ‘’basit yaralama’’ suçunun cezası Türk Ceza Kanunu’nun 86/2 maddesi uyarınca 4 Aydan 6 Aya kadar hapis cezasıdır. Kişi hakkında yapılacak yargılamada sonuç ceza 2 yılın altında kalmaktadır. Böyle bir durumda kişi hakkında cezanın ertelenmesi hükümleri uygulanabilmektedir.
Cezanın ertelenmesi hükümleri Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına giren suçlarda uygulanamamaktadır. Çünkü Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına giren suçlarda sonuç ceza genellikle 2 yılın üzerinde kalmaktadır. Bu nedenle Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına giren suçlarda genel olarak cezanın ertelenmesi uygulama alanı bulmamaktadır. Örneğin, Yağma suçunun cezası 6 Yıldan 10 Yıla kadar hapis cezasıdır. Yağma suçuna ilişkin yargılama sonucunda muhtemel sonuç ceza 2 yılın üzerinde kaldığından, suç işleyen kişi hakkında cezanın ertelenmesi hükümleri uygulanamamaktadır.
b.Daha Önce İşlenen Suçtan Dolayı 3 Aydan Fazla Hapis Cezası Almamış Olmak:
Almış olduğu hapis cezası 2 yıl veya 2 yılın altında kalan kişi hakkında cezanın ertelenmesi hükümlerinin uygulanabilmesi için, kişinin daha önce işlediği bir suçtan dolayı 3 aydan fazla hapis cezası almamış olması gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken husus kişi hakkında daha önceki bir suçtan 3 aydan fazla hapis cezası almama şartıdır. Kişi hakkında daha önce işlemiş olduğu bir suçtan dolayı Adli Para Cezasına hükmedilmişse, bu durum cezanın ertelenmesine engel değildir. Önceki suçun 3 aydan az olması şartı, önceki işlenen suçun sınırlı sayıda suç tipi olduğunu göstermektedir. Örneğin, hakaret, basit yaralama suçları sonuç ceza bakımından 3 ayın altında kalan suç tipleridir.
c.Yargılama Sürecinde Kişinin Gösterdiği Pişmanlık Dolayısıyla Tekrar Suç İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması:
Cezanın ertelenebilmesi için ilk şartın, kişinin almış olduğu sonuç cezanın 2 yıl veya 2 yılın altında olması ve kişi daha önce bir suç işlemişse, daha önce işlenen suçtan dolayı hükmolunan cezanın 3 aydan fazla olmaması gerektiğini belirtmiştik. Peki bu iki şartın yerine getirilmesi kişi hakkında cezanın ertelenmesi hükümlerinin uygulanması için yeterli midir? Kanun koyucu burada hakime de kısmi takdir yetkisi tanımıştır. Cezanın ertelenmesi için, hakimde kişinin bir daha suç işlemeyeceği hususunda kanaat oluşması gerekmektedir. Kişinin yargılama sürecindeki tutum ve davranışları hakimde bu kanaatin oluşması bakımından yol gösterici olmaktadır. Duruşma düzenini sürekli bozan kişi hakkında, böyle bir kanaatin oluşması beklenmemelidir. Bazı yargılamalarda hakim, ‘’kişinin suç işleyen kişiliğe sahip olması, bir da suç işlemeyeceği hususunda kanaat oluşmadığı’’ gerekçesiyle cezanın ertelenmesi hükümlerini uygulamamaktadır.
d.İşlenen Suç Neticesinde Meydana Gelen Zararın Ortadan Kaldırılması veya Zararın Giderilmesi:
Cezanın ertelenmesi, suç neticesinde meydana gelen zararın ortadan kaldırılması veya giderilmesi koşuluna bağlanabilir. Her ne kadar kanun, meydana gelen zararın giderilmesine bağlanabilir demişse de, uygulamada zararın giderilmesi şart koşulmaktadır. Suç işleyen kişi, suçun tipine göre kamu ya da mağdurun zararını giderirse, diğer şartların da oluşması halinde cezanın ertelenmesi hükümlerinden yararlanabilmektedir. Cezanın ertelenmesi, meydana gelen zararın giderilmesi koşuluna bağlanırsa, cezanın infazı, koşulun yerine getirilmesine kadar devam eder. Kişi koşulu yerine getirdiği taktirde, infaz hakiminin kararıyla derhal salıverilir.
2- Cezanın Ertelenmesi Halinde Kişi Hangi Yükümlülüklere Tabi Tutulur?
Yapılan yargılama sonucunda kişinin cezası ertelenirse, mahkeme tarafından kişiye bazı yükümlülükler yüklenebilmektedir. Cezası ertelenen kişi hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar denetim süresi belirlenir ancak belirlenen bu süre hükmolunan cezadan az olamaz. Mahkeme tarafından belirlenen denetim süresi içinde, işlenen suça göre ve kişinin meslek sahibi olup olmamasına göre kişiye belirli yükümlülükler yüklenebilmektedir. Kişi meslek sahibi değilse, bir eğitim programına devam etmesine, meslek sahibi ise kamu kurumunda veya özel sektörde ücret karşılığı çalıştırılmasına karar verilebilir. 18 yaş altında olan hükümlülerin de meslek kazanmasını sağlamak amacıyla, barınma imkanı olan bir eğitim kurumuna yerleşmesine de karar verebilir.
3- Cezası Ertelenen Kişi Hakkında Yükümlülük Yüklenilmesi Zorunlu Mudur?
Mahkeme, cezası ertelenen kişiye her durumda yükümlülük yüklemek zorunda değildir. Denetim süresi içinde kişiye herhangi bir yükümlülük yüklenmeden, denetim süresinin tamamlanması sağlanabilmektedir. Burada cezası ertelenen kişinin, kişiliği ve sosyal durumu önem arzetmektedir.
4-Cezanın Ertelenmesi Halinde Hangi Şartlar Yerine Getirildiğinde Ceza İnfaz Edilmiş Sayılır?
Mahkemece cezası ertelenen kişiye yükümlülük yüklenmişse, kişi denetim süresini yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirdiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır. Eğer kişiye herhangi bir yükümlülük yüklenmemişse, kişi denetim süresini iyi halli olarak geçirirse, yani suç işlemezse, kişinin cezası infaz edilmiş sayılır.
Cezanın ertelenmesi müessesesi, suç işleyen kişinin cezaevine girişini bir süre erteleyen bir düzenlemedir. Kişi kanunun aradığı şartları ve mahkemenin belirlediği yükümlülükleri yerine getirip, takdir edilen süre içinde hiçbir suça karışmazsa cezaevine girmekten tamamen kurtulmaktadır.
5- Ceza Ertelendiğinde Adli Sicil Kaydında Görünür mü?
Kişi hakkında hükmolunan cezanın ertelenmesi halinde, kişinin almış olduğu cezanın ertelenmesi durumu, adli sicil kaydında görünür. Cezanın ertelenmesi beraat hükümleri taşımadığından, kişinin adli sicil kaydında görünmektedir.
Vermiş olduğumuz bilgiler genel hatlarıyla verilmiş olup, sizlere daha faydalı bilgiler verebilmek ve hukuki destekte bulunabilmek adına sizleri uzman kadromuzla çalıştığımız ofisimizde ağırlamaktan memnuniyet duyarız.