Güveni Kötüye Kullanma

GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU

Güveni kötüye kullanma suçu Türk Ceza Kanunu’nun malvarlığına karşı işlenen suçlar bölümünde düzenlenmiştir. Güveni kötüye kullanma suçu, bir malın zilyetliğinin herhangi bir amaç için başka birine devredilmesi durumunda, zilyetliği devralan kişinin, zilyetliği devredilen malı devir amacında kullanması halidir.

A. Güveni Kötüye Kullanma Suçunun Unsurları Nelerdir ?

Güveni kötüye kullanma suçu Türk Ceza Kanunu’nun 155.maddesinde düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu’nun 155. Maddesi uyarınca güveni kötüye kullanma suçu, seçimlik hareketli bir suçtur. Kişi zilyetliği kendisine devredilen malı, ya devir amacı dışında kullanmış olmalı ya da devir olgusunu inkar etmiş olmalıdır. Bu iki şarttan biri yerine geldiği takdirde güveni kötüye kullanma suçu oluşacaktır.  T.C.K’nın 155. Maddesi uyarınca güveni kötüye kullanma suçunun unsurları şunlardır: 

1-Bir Malın Zilyetliğinin Muhafaza Etmek veya Kullanmak Üzere Bir Başkasına Devredilmiş Olması:

Güveni kötüye kullanma suçunun oluşabilmesi için öncelikle bir malın zilyetliğinin bir başkasına devredilmesi gerekmektedir. Öncelikle zilyetlik kavramını tanımlamamız gerekmektedir.  Zilyetlik en basit tabiriyle, bir malın yasal olarak bir kişinin hakimiyet alanında bulundurulması anlamına gelmektedir. Zilyetlik, malın sahipliği anlamına gelmemektedir. Örneğin, kiracı oturmuş olduğu evin zilyedi fakat maliki değildir. Bir mal sahibinin hakimiyet alanında ise, o kişi o malın hem maliki hem de zilyedidir.

Türk Ceza Kanunu’nun 155. maddesi uyarınca bir malın zilyetliğinin muhafaza etmek veya belirli bir şekilde kullanmak üzere bir başkasına devredilmesi gerekmektedir. Emanet eşya bırakılan yerlere eşyaların emanet olarak bırakılması, bir arkadaşa ödünç olarak araba verilmesi, telefonun tamirciye bırakılması, kuru temizlemeciye takım elbise bırakmak, ev sahibinin evini kiraya vermesi gibi durumlarda zilyetlik devredilmiş olur.

Zilyetliğin devri bazı suçların birbirinden ayrılması bakımından önem arzetmektedir. Uygulamada hırsızlık ve güveni kötüye kullanma suçu birbirine karıştırılmaktadır. Bu iki suçu birbirinden ayıran husus zilyetliğin devri bakımından ortaya çıkmaktadır. Hırsızlık suçunda mal zilyedinin rızası dışında elinden çıkmakta iken, güveni kötüye kullanma suçunda mal zilyedinin rızası dahilinde bir başkasına verilmektedir.

2-Zilyetliğin Devri Amacı Dışında Tasarrufta Bulunma:

Bir malın zilyetliği herhangi bir amaç için, bir başkasına devredildiği zaman, zilyetliği kendisine devredilen kişi bu mal üzerinde zilyetliğin devir amacı dışında tasarrufta bulunmaktadır. Bu durumda kişi güveni kötüye kullanma suçunu işlemiş olmaktadır. Örneğin, otoparka emanet için bırakılan aracın, otopark görevlisi tarafından otoparktan çıkartılarak gezme amaçlı kullanılması durumunda, otopark görevlisi güveni kötüye kullanma suçunu işlemiş olmaktadır. Yine tamir için kendisine telefon bırakılan telefoncunun, bu telefonu satması durumunda, telefoncu güveni kötüye kullanma suçunu işlemiş olacaktır. Dikkat edilirse burada suçu oluşturan faktör, malın zilyetliğinin devir amacı dışında tasarrufta bulunulmasıdır.

3-Malın Zilyetliği Kendisine Devredilen Kişinin Kendisine Ya da Başkasına Yarar Sağlaması:

Bir malın zilyetliği kendisine devredilen kişi, ya kendisine ya da bir başkasına yarar sağlama amacıyla zilyetliği devir amacı dışında kullandığı takdirde güveni kötüye kullanma suçunu işlemiş olur. Buradaki yarardan kasıt, devredilen malı kullanma olabileceği gibi, 3. bir kişiye satıp para kazanma şeklinde de olabilir. Örnek vermek gerekirse, otoparka emanet edilen bir arabayı emanet alan otoparkçının, bu arabayı arkadaşına kullanma amaçlı vermesi halinde güveni kötüye kullanma suçu oluşacaktır.

4-Zilyetliğin Devrinin Zilyetliği Devralan Tarafından İnkar Edilmiş Olması:

Güveni kötüye kullanma suçunun unsurlarından bir tanesi de, zilyetliği devir edilen malın devir olgusunu inkar etmektir. Bu şu anlama gelmektedir. Mal ya da eşyanın zilyetliği devredilmekte ancak zilyetliği devralan kişi, eşyanın kendisine devredildiğini inkar etmektedir.

B.Nitelikli Güveni Kötüye Kullanma Suçu:

Güveni kötüye kullanma suçunun nitelikli hali Türk Ceza Kanunu’nun 155/2 maddesinde düzenlenmiştir. Zilyetliği devredilen eşyanın, kişinin mesleğinden, yapmış olduğu ticaretinden ya da hizmet ilişkisi nedeniyle devredildiği durumlarda bu eşya hakkında güveni kötüye kullanma suçu işlenmiş olursa, nitelikli güveni kötüye kullanma suçu meydana gelecektir. Örneğin; tamirciye bırakılan bir telefon hakkında güveni kötüye kullanma suçu işlenmiş olursa, nitelikli güveni kötüye kullanma suçu oluşur. Nitelikli güveni kötüye kullanma suçu, basit güveni kötüye kullanma suçuna göre daha fazla cezalandırılmaktadır.

C.Güveni Kötüye Kullanma Suçu Şikayete Tabi Midir?

Güveni kötüye kullanma suçunun basit hali şikayete tabidir. Mağdur güveni kötüye kullanma suçunu işleyen kişi hakkında şikayetçi olursa, kişi hakkında soruşturma ve kovuşturma işlemleri yürütülmektedir.

Güveni kötüye kullanma suçunun nitelikli hali ise şikayete tabi değildir. Mağdurun şikayetinden vazgeçmesi, suçu işleyen kişinin ceza almasını engellememektedir.

D.Güveni Kötüye Kullanma Suçunda Görevli Mahkeme

Görevi kötüye kullanma suçunda görevli mahkeme, suçun işlendiği yerdeki Asliye Ceza Mahkemeleri’dir.

E.Güveni Kötüye Kullanma Suçunu İşleyen Kişi Yargılama Sonucunda Ne Ceza Alır ?

Güveni kötüye kullanma suçunda yapılacak yargılama sonucunda mahkeme tarafından hapis ve adli para cezasına hükmedilmektedir. Olayın niteliğine göre, suçu işleyen kişiye verilecek cezada, etkin pişmanlık, takdiri indirim nedenleri gibi indirimler yapılmaktadır. Suç işleyen kişinin şahsından kaynaklanan sebepler dahilinde, suç işleyen kişi hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve cezanın ertelenmesi hükümleri uygulanabilmektedir.

Vermiş olduğumuz bilgiler genel hatlarıyla verilmiş olup, sizlere daha faydalı bilgiler verebilmek ve hukuki destekte bulunabilmek adına sizleri uzman kadromuzla çalıştığımız ofisimizde ağırlamaktan memnuniyet duyarız